Réttindi vegna veikinda á meðgöngu og í tengslum við fæðingu

Móðir getur átt rétt á lengingu fæðingarorlofs eða auknum fæðingarstyrk ef hún getur ekki sinnt vinnu eða námi á meðgöngu af heilsufarsástæðum eða ef hún getur ekki sinnt barninu vegna veikinda.

Allir verðandi foreldrar mega byrja í fæðingarorlofi mánuði fyrir áætlaðan fæðingardag barns. 

Þungaðar konur sem verða óvinnufærar á meðgöngu geta átt rétt á fæðingarorlofsgreiðslum í allt að tvo mánuði á meðgöngu. 

Veikindi móður á meðgöngu

Veikindi móður í yfir 25% vinnu

Þunguð kona sem þarf að hætta að vinna af heilsufarsástæðum meira en mánuði fyrir áætlaðan fæðingardag barns á rétt á greiðslum í fæðingarorlofi þann tíma, þó aldrei lengur en 2 mánuði. 

Þessi heimild til lengingar fellur þó niður ef barnið fæðist fyrir áætlaðan fæðingadag, þar sem þá er reiknað með að eiginleg orlofsstaka móður hefjist. 

Veikindi móður í námi

Þunguð kona í námi á rétt á fæðingarstyrk þó hún uppfylli ekki kröfur um námsframvindu eða ástundun, hafi hún ekki getað stundað nám sitt vegna heilsufarsástæðna.

Skilgreining á heilsufarsástæðum:

• Sjúkdómar sem koma upp vegna meðgöngu og valda óvinnufærni.

• Tímabundnir eða langvarandi sjúkdómar sem versna á meðgöngu og valda óvinnufærni

• Fyrirbyggjandi meðferð til að koma í veg fyrir fyrirburafæðingu eða vernda heilsu fósturs.

Mikilvægt er að læknir rökstyðji þörf fyrir lengingu á fæðingarorlofi eða áhrif á námsframvindu samkvæmt einhverjum þessara liða og að niðurstaða læknisskoðunar komi fram. 

Umsókn um lengingu fæðingarorlofs/fæðingarstyrks

Vegna fæðingarorlofs (fyrir mæður á innlendum vinnumarkaði):

• Umsókn um greiðslur úr Fæðingarorlofssjóði

• Tilkynning um tilhögun fæðingarorlofs

• Vottorð um væntanlegan fæðingardag (fæst hjá ljósmóður)

• Tveir síðustu launaseðlar

• Beiðni um nýtingu persónuafsláttar

• Læknisvottorð vegna veikinda móður (sjá form hér að neðan)

• Starfslokavottorð vegna veikinda móður

Hér má nálgast staðlað form læknisvottorðs: Vottorð vegna veikinda móður (DOC) Medical certificate for maternity leave due to disease of mother (English version - DOC)

Vegna fæðingarstyrks (fyrir mæður í námi):

• Umsókn um fæðingarstyrk

• Beiðni um nýtingu persónuafsláttar

• Læknisvottorð vegna veikinda móður (sjá form hér að neðan)

• Staðfesting frá skóla um að móðir hafi verið skráð í fullt nám

Hér má nálgast staðlað form læknisvottorðs: Vottorð vegna veikinda móður í námi (DOC) Medical certificate for adequate educational performance and/or sufficient progress of studies (English version - DOC)

Veikindi móður í tengslum við fæðingu

Ef móðir er ófær um að annast barn sitt á orlofstímanum vegna alvarlegra veikinda í kjölfar fæðingar, er heimilt að framlengja fæðingarorlof hennar eða fæðingarstyrk um allt að 2 mánuði.

Sjóðnum þarf að berast vottorð vegna veikinda móður þar sem kemur fram:

• að veikindin megi rekja til sjálfrar fæðingarinnar

• að móðirin hafi verið ófær um að annast barn sitt vegna veikindanna

• niðurstaða læknisskoðunar

Hér má nálgast staðlað form læknisvottorðs fyrir móður á innlendum vinnumarkaði: Vottorð vegna veikinda móður (DOC) Medical certificate for maternity leave due to disease of mother (English version - DOC)

Hér má nálgast staðlað form læknisvottorðs fyrir móður í námi: Vottorð vegna veikinda móður (DOC) Medical certificate for maternity leave due to disease of mother (English version - DOC)

Öryggi og heilbrigði á vinnustöðum

Ef öryggi og heilbrigði þungaðrar konu, konu sem hefur nýlega fætt barn eða er með barn á brjósti er í hættu samkvæmt sérstöku mati, skal vinnuveitandi gera ráðstafanir til að tryggja öryggi konunnar með því að:

• breyta tímabundið vinnuskilyrðum og/eða vinnutíma hennar

• fela henni önnur verkefni

• veita henni leyfi frá störfum í þann tíma sem það telst nauðsynlegt til að vernda öryggi hennar og heilbrigði

Breytingar á vinnuskilyrðum eða vinnutíma skulu ekki hafa áhrifa á launakjör til lækkunar eða önnur starfstengd réttindi. 

Að veita þungaðri konu leyfi frá störfum af öryggisástæðum

Ef veita þarf þungaðri konu leyfi frá störfum gæti hún átt rétt á greiðslum úr Fæðingarorlofssjóði. Það á bara við um konur sem teljast starfsmenn í skilningi laga um fæðingarorlof. 

Gögn sem þurfa að berast sjóðnum:

• Umsókn um greiðslur úr Fæðingarorlofssjóði

• Tilkynning um tilhögun fæðingarorlofs

• Vottorð um væntanlegan fæðingardag (fæst hjá ljósmóður)

• Tveir síðustu launaseðlar

• Beiðni um nýtingu persónuafsláttar

• Vottorð og rökstuðningur vinnuveitanda á því að veita þungaðri konu leyfi frá störfum af öryggisástæðum. 

Fyrir vinnuveitendur:

leiðbeiningar um áhættumat í starfsumhverfi þungaðra kvenna, kvenna sem hafa nýlega fætt barn eða eru með barn á brjósti.